There are two common uses for the word na.
na, adv
now, already
This Tagalog word is used more often than ‘now’ and ‘already’ in English. It’s in almost every other Tagalog sentence that’s uttered in conversation.
Tapos na ako.
I’m finished now.
Tapos na ako.
I’m finished already.
(In English you could simply say, “I’m done.”)
Kumain ako.
I ate.
Kain na!
= Kumain ka na!
Eat already!
(imperative)
Kumain na ako.
I’ve eaten (already).
Mag-aral ka.
Study.
(telling you to study)
Mag-aral ka na.
Study already.
(telling you that it’s time to study)
Pasko na. Maghanda na tayo.
It’s Christmas already. Let’s get ready already.
Martes na. Magtrabaho na tayo.
It’s Tuesday already. Let’s work already.
Mamaya na lang.
Just later already.
Another use of the word na is to connect a noun and whatever is describing it.
Ito ay kataga na nag-uugnay sa panuring at salita. Halimbawa: marikit na ibon
bahay na malaki
a house that’s big
= malaking bahay
(a big house)
prutas na hinog
a fruit that’s ripe
= hinog na prutas
(a ripe fruit)
matapang na babae
a woman that’s brave
= babaeng matapang
(a brave woman)
MGA KAHULUGAN SA TAGALOG
na-: pambuo ng pandiwang pangnakaraan ng ma- na nangangahulugan ng pag-iral
nabuhay, namatay
na-: pambuo ng pandiwang pangnakaraan ng ma- na nangangahulugang aksiyon na naganap
nahulog, nalaglag, nasirà, nadurog
na-: pambuo ng pandiwang pangkasalukuyan ng ma- at sinusundan ng salitâng-ugat na inuulit ang unang pantig
nahuhulog, nalalaglag, nasisirà, nadudurog
na: nagpapahayag ng kaganapan kapag kasunod ng isang pangngalan
Bagsak na. Propesor na siya.
na: nagpapahayag ng paglilipat o pagbabago ng pagganap ng isang gawain kapag sumusunod sa panghalip panao
Ako na. Ikaw na. Siya na.
na: nag-uugnay sa pang-uri at pangngalan
matinis na boses, matangkad na lalaki
na: nag-uugnay sa pang-abay at pandiwa; nagiging ng kung nagtatapos sa patinig ang sinusundang salita
mabilis na tumakbo; malabong magsalita
na: nagpapahayag ng kaganapan kapag sumusunod sa isang pandiwa
Tapos na. Yari na.
na: nagpapahayag ng kaganapan ng aksiyon kapag kasunod ng isang pandiwang nása panahunang pangnagdaan
Natulog na. Bumili na.
na: nagpapahayag ng kagyat o mabilisang pagkilos kapag sumusunod sa anyong pawatas at panahunang panghinaharap ng pandiwa
Pumasok na tayo. Ipinagbili ko na ang gamot.